استعاره صراط در اندیشه سیاسی سید قطب

استعاره صراط در اندیشه سیاسی سید قطب: به ویژه آنکه بزرگترین مشکله مسلمانان در یکصد و پنجاه سال گذشته مسئله «عقب ماندگی» از جهان مغرب زمین است و چیستی این عقب ماندگی، چرائی این عقب ماندگی و چگونگی برون شد از این وضعیت در مقام راه حل شناسی همواره در کانون توجه متفکران مسلمان بوده است. سرشت اندیشه سیاسی اسلام معاصر نیز با همین استعاره سیاسی قابل فهم­تر است. این استعاره قدرت توضیحی و توان باروری بسیار بالایی در تولید اندیشه و فهم اندیشه سیاسی دوره مدرن جهان اسلام دارد.

استعاره صراط در اندیشه سیاسی سید قطب

سید قطب یکی از متفکران جریان ساز در اندیشه سیاسی اهل سنت می­باشد و در این پژوهش به‌عنوان نماینده­ای بارز از آنان در نظر گرفته شده و پژوهشگر کوشیده است تا خوانشی صراطی از محتوای زبان سیاسی و اندیشه سیاسی متفکر ارائه دهد و در خلال این بررسی تعریفی متفاوت از سیاست، امر سیاسی و اندیشه سیاسی معطوف به صراط ارائه دهد و مقدمه‌ای بر رهیافت بومی سازی علوم سیاسی یا توحیدی سازی آن فراهم سازد.

رهیافت­های

به ویژه که همه رهیافت­های متعارف علوم سیاسی در نهایت تعریفی متمایز از سیاست ارائه می­دهند و این تعریف به ویژه بر همه مراحل تحلیل سیاسی آنها نقش آفرینی می­کند. هر چند مفتکر موردی با صراحت از چنین نظمی در زبان و اندیشه سیاسی خود سخن نگفته است؛ اما محقق کوشیده است تا با ارائه مستندات عینی از گفتار و نوشتار سید قطب چنین نظم فکری مبتنی بر صراط را به تصویر بکشد.

صراط

مفهوم محوری صراط مستقیم در سیاست، اندیشه سیاسی و به طور کلی علوم انسانی یکی از دغدغه­های ذهنی حقیر در طول دو دهه گذشته بوده و در واقع یکی از نوآوری­های حیات فکری­ام بوده است. این کتاب یکی از تجلیات آن فکر است. دست کم سه کتاب دیگر با درون مایه استعاره صراط در دست تدوین و انتشار است. در مورد این کتاب تصور می­کنم اگر سید قطب به دنیا باز می­گشت، از دیدن چنین شرحی بر اندیشه‌هایش خشنود می‌شد. گویی محققان بعدی به بصیرتی دست می­یابند که خود متفکر بدان دست نیافته؛ یا دست کم آن را با صراحت اعلام نکرده است. کتاب حاضر برای دروس “اندیشه سیاسی در اسلام معاصر”، “جنبش‌های اسلامی و بیداری معاصر” و نیز “تفسیر سیاسی قرآن کریم” قابل استفاده است.