بحران در لباس نظم زندگی نولیبرال از رهاورد فرهنگ رسانه و آموزش جلد اول

چرایی فهم امر نولیبرال برای مطالعات فرهنگ و ارتباطات؟

دانشجویان علوم اجتماعی، علوم ارتباطات و مطالعات فرهنگی که به شکل خاص با مکتب انتقادی و نظریه مرتبط پایین‌دستی فرهنگی و اجتماعی مواجه می‌شوند، عموماً با سؤالی اساسی و حلقه مفقوده نظری مواجه هستند. این امر ناشی از درک این وضعیت است که نهادهای جهانی و سازمان‌های مالی بین‌المللی، دولت‌های اروپایی، ایالات ‌متحده و متحدان این کشور در گروه هفت‌کشور صنعتی و همچنین گروه بیست بر مبنای رویکردهای انتقادی مانند مکتب فرانکفورت و یا دیدگاه­های پست‌مدرن مانند پساساختارگرایی اداره نمی‌شوند؛ لذا درک نظم حاکم و نظریه پشتیبان آنکه به‌عنوان رویکرد غالب در سیاست‌گذاری جهانی مطرح است، ضروری جلوه می‌کند. دانشگاه در پاسخ به این سؤال، دانش‌پژوهان را به دوره‌های سیاست‌گذاری عمومی و نظریه‌های سیاست‌گذاری فرهنگی ارجاع می‌دهد؛ فضایی نظری که با تقسیم سه‌گانه فایده‌گرایی بنتهامی، وظیفه­گرایی نوکانتی و اجتماع­گرایی. به نظریه هنجاری لیبرال پروبال می­دهد. گذشته از این، همبستگی بالای رویکرد لیبرال با انسان اقتصادی آن را با نظریه انتخاب عقلانی. نخبه‌گرایی و نظریه‌های رفتاری پیوند می‌زند، درحالی‌که نهادگرایی به‌عنوان آلترناتیو کاستی‌های آن در حال قدرت گرفتن است. بااین‌حال پیروان مکتب انتقادی ناگزیر از درک اندیشه‌های بالادستی هستند. بدین‌معنا که کشف سازوکارهای سازمان قدرت و نهادهای سیاست‌گذاری اقتصادی دولت بخشی از رسالت انتقادی در جهان امروز است.

بر اساس تقریر گلیسر در فصل نخست كتاب «روش و نظریه در علوم سیاسی» (علوم سیاستی) كه نخستین‌بار در دوره دانشجویی مرا با رقبای آنچه در كتب نظریه فرهنگی می‌خواندم آشنا كرد (مارش و استوكر، ترجمه امیرمحمد حاجی یوسفی، تهران، پژوهشكده مطالعات راهبردی، 1388).