تاريخ انگاره شيعي زيارت؛ بر پايه بازسازي كتاب المزار اشعري

پژوهشگران مطالعات تاريخي و تطبيقي اديان، ابعاد مختلف پديده ديني زيارت را در فرهنگ هاي مختلف مرور كرده، و ابعاد مختلف آن را باز كاويده اند؛ ابعادي هم چون ارزش دين‌شناختي آيين‌هاي زيارتي، جايگاه بنيادين زيارتگاه‌ها در اديان، تاثير آيين‌هاي زيارت بر شكل‌گيري مباحث و مكاتب كلامي، پيامدهاي زيست‌محيطي و اقتصادي زيارت، و تاثير روابط بينافرهنگي بر آن.

از جمله بحث‌ها در باره كاركرد آييني زيارت، بررسي تاثير آن بر شكل‌گيري فرقه‌ها يا حتي تبديل تدريجي فرقه‌ها به دين است.
برخي دين‌شناسان به مطالعه مراكز زيارتي توجه نشان داده اند كه جايگاهي مقدس در سنت اديان كهن داشته‌اند و بنيان‌گذاران اديان جديد خواسته‌اند معنويت از يادرفته آن‌ها را احياء كنند. برخي هم به زيارتگاه‌هايي توجه كرده‌اند كه نخست پيروان مذاهبي مخالف با اكثريت آن ها را در مناطقي پرت و دورافتاده بنا نهاده‌اند و به‌مرور با تطور تدريجي آن فرقه ها، اين مراكز نيز مركزيت ديني يافته‌اند.

آزمودن اين قبيل تحليل‌هاي دين‌شناختي بدون بازخواني ميراث اسلامي، خاصه ميراث شيعي، دشوار مي نمايد.

در مطالعه پيش‌رو كوشش شده است كهن ترين نگرش‌هاي شيعيان به زيارت بر پايه بازسازي متن كهن و از يادرفته كتاب المزار سعد بن عبدالله اشعري (درگذشته 303 ق) تحليل شود.

مطالعه صفحات آغازين كتاب