تجسّس از حریم خصوصی افراد در فقه امامیه

تجسّس از حریم خصوصی افراد در فقه امامیه:یکی از محرّمات مسلّم و قطعی در اسلام، تجسّس و تفتیش از اسرار مردم است، چنانکه برخی از فقها مدعی اجماع بر حرمت آن می‌باشند- در ادامه‌ی رساله به آن اشاره خواهد شد -؛ یعنی کسی حق ندارد در امور خصوصی و اسرار فردی مسلمانان سؤال، تجسّس و تفتیش نماید.

تجسّس از حریم خصوصی افراد در فقه امامیه

بر مدّعای ما می‌توان از ادلّه‌ی احکام در فقه امامیه ادلّه‌ای را اقامه کرد؛ چه آنکه صریحاً در قرآن کریم آمده است:

“یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثیرًا مِنَ الظَّنّ‏ِ إِنَّ بَعْضَ الظَّنّ‏ِ إِثْمٌ وَ لا تجسّسوا وَ لا یَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضًا أیُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ أَخیهِ مَیْتًا فَکَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللّهَ إِنَّ اللّهَ تَوّابٌ رَحیمٌ”.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید از بسیاری از گمان‌ها-  ظن‌ها – بپرهیزید؛ چه آنکه بعضی از آن‌ها گناه است، و تجسّس نکنید، ‌و بعضی از شما غیبت بعضی دیگر را روا مدارد. آیا کسی از شما دوست می‌دارد که گوشت برادر (دینی) خود را در حالیکه مرده است بخورد؟ البته که کراهت و نفرت دارید و پروای الهی داشته باشید (و توبه کنید)؛ زیرا خداوند تحقیقاً بسیار توبه‌پذیر و مهربان است.

شریفه

این آیه شریفه به اطلاقش دلالت(ظهور) دارد بر اینکه تجسّس به‌طور مطلق از منظر اسلام حرام است؛ چه آنکه بنابر قول اکثر علمای اصول فقه نهی ظهور در حرمت دارد.

آیات دیگری هم در قرآن کریم وجود دارند، که اگر چه صریحاً از تجسّس نهی نکرده‌اند، امّا اجمالاً از آنها مذموم بودن تجسّس نزد شارع استفاده می‌گردد؛ که عبارتند از:

“إِنَّ الَّذینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشیعَ الْفاحِشَهُ فِی الَّذینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ”

قطعاً آنان که دوست دارند فاحشه (کارهای بسیار زشت) در میان مؤمنان رایج گردد، برایشان عذابی دردناک است.

نیک

“وَ لَیْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ ظُهُورِها وَ لکِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقى‏ وَ أْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوابِها وَ اتَّقُوا اللّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ”.

کار نیک آن نیست که از پشت خانه‌ها وارد شوید، بلکه نیکی این است که پرهیزگار باشید و از درب (اصلی) خانه‌ها وارد شوید و تقوا پیشه کنید، تا رستگار شوید.