تعامل دین و سیاست اسلام‌گرایان در پارلمان‌های عربی

در طول دهه گذشته، اسلام‌گرایان به دلیل حوادث و تلاش‌های خاص خود، به سرعت در عرصه سیاسی تعدادی از کشورهای عربی مطرح شدند. احزاب و جنبش‌هایی که ناتان ج. براون و عمروحمزاوی در این کتاب مورد مطالعه قرار می‌دهند، احزاب و جنبش‌هایی نیستند که صرفا هسته‌های کوچکی را برای ارتکاب اقدامات خشونت‌آمیز تشکیل دهند، بلکه سازمان‌های بزرگ و متنوعی هستند که تلاش می‌کنند (در کنار سایر اهداف خود) در فرآیند سیاسی موجود مشارکت کنند.

احزاب و جنبش‌های گوناگونی که این کتاب – در مصر، مراکش، یمن، اردن، فلسطین و کویت- بدان می‌پردازد، تقریبا جدید هستند، چرا که چند دهه بیشتر از تاسیس آنان نمی‌گذرد. اما در سال‌های گذشته، همه آن‌ها اهتمام روزافزونی به رقابت انتخاباتی و سیاست‌های پارلمانی از خود نشان داده‌اند. اساسا موفقیت این تلاش‌ها، باعث شد که این سازمان‌ها توجه و اهتمام بسیاری را در جهان عرب و خارج از آن به خود جلب سازد. گروه اخوان‌المسلمین در مصر در انتخابات سال ۲۰۰۵ یک پنجم کرسی‌ها را از آن خود ساخت. در مراکش، حزب عدالت و توسعه در انتخابات پارلمانی سال ۲۰۰۷ بیش از هر حزب دیگری آراء بدست آورد (هرچند که به دلیل سیستم انتخاباتی حاکم در این کشور در جایگاه دوم قرار گرفت). همچنین، جنبش فلسطینی حماس در سال ۲۰۰۶ در اولین حضور خود در انتخابات پارلمانی برنده شد. اما در یمن، اردن و کویت، این احزاب و جنبش‌ها هرچند کند عمل کرده‌اند اما ثبات بیشتری در نقشی که ایفا می‌کنند، داشته‌اند. همچنین، این احزاب و سازمان‌ها در هر یک از این کشورها، مشارکت در دولت و تلاش برای تشکیل احزاب مخالف را آزموده‌اند.

در کتاب «میان دین و سیاست»، براون و حمزاوی تجربه پارلمانی اسلام‌گرایان را مورد واکاوی قرار می‌دهند: چه چیزی آنان را واداشت تا مشارکت خود در سیاست‌های پارلمانی را دوچندان کنند؟ رفتار پارلمانی آنان چگونه بود؟ ورود اسلام‌گرایان در انتخابات پارلمانی چگونه بر روابط آنان با نظام‌های حاکم تاثیر گذاشت؟ آیا آنان توانستند با نیروهای سیاسی دیگر، بویژه احزاب لیبرالی و چپ ائتلافاتی تشکیل دهند؟ و بالاخره، واکنش احتمالی آنان به افول موج دموکراسی‌سازی در منطقه چگونه خواهد بود؟

فصول این کتاب نوعی از سیاست «منزلت بین المنزلتین» را به تصویر می‌کشد، به‌طوری که نظام‌های حاکم دموکراسی را بازیچه دست خود قرار می‌دهند، بدون آن‌که پایبندی کاملی به آن داشته باشند، و اسلام‌گرایان از فرصت مشارکت سیاسی بهره‌برداری می‌کنند، بدون آنکه تمرکز فراگیر خود بر فعالیت‌های دینی و اجتماعی را قربانی کنند. با وجود آنکه، آثار دراز مدت این «منطقه خاکستری» سیاسی همچنان غیرقابل مشاهده است، اما عناصری از پویایی و رقابت را به درون نظام‌های حاکم در جهان عرب که همواره راکد بوده‌اند، پمپاژ کرده است.

مطالعه ۳۵ صفحه آغازین کتاب

ریال 3,900,000

12 افرادی که هم اکنون این محصول را بازدید می کنند

فهرست عناوین

این کتاب از دو معنا یک همکاری مشترک به شمار می‌رود. نخست آنکه، هر یک از دو نفر ما با علایق و تجارب خود به‌صورت فردی در نگارش این اثر مشارکت نموده است، اما همچنین فهم یکی از ما از نقش اسلام‌گرایان در سیاست‌های عربی، فهم دیگری را نیز پربارتر و غنی‌تر ساخته است. در نتیجه، این اثر نهایی که محصول یک همکاری مشترک است، بهتر از مجموع بخش‌های مستقلی است که هر یک از ما ارائه کرده‌ایم. هرچند که هر دوی ما مسئول این خروجی نهایی هستیم، اما در اینجا شایسته است که اشاره کنیم عمرو حمزاوی در فصول مرتبط با کویت و یمن مشارکت کرده،‌ و ناتان ج. براون فصول ویژه کویت، اردن و فلسطین را به نگارش در آورده است. اما مقدمه و پایان و نیز فصل مربوط به مصر، محصول یک تلاش مشترک است.

اما معنای دوم، ‌آن است که این کتاب سبک متفاوتی از همکاری بین نویسندگان آن و بین گروهی از نهادها و افرادی است که با تلاش‌های ارزنده خود و حمایت‌های بی‌دریغ‌ از این پروژه در پیشبرد کار نقش بسزایی ایفا نمودند. جا دارد در اینجا از دو بنیاد تشکر و قدردانی کنیم: بنیاد صلح بین‌المللی کارینگی، که ما دو نفر به‌عنوان پژوهشگران ارشد با آن همکاری می‌کنیم، ‌و مرکز صلح آمریکا که در این طرح، مشارکتی حیاتی داشت. بنیاد کارینگی هم حمایت مالی و هم محیط بسیار مناسبی برای پژوهش فراهم کرد، و کمک هزینه‌ای که مرکز صلح آمریکا ارائه داد، تولید بخش زیادی از این پژوهش و نگارش بخش‌های مرتبط با هر یک از کشورهای مورد مطالعه را میسر ساخت. طبیعتا، استنباط‌ها و نتیجه‌گیری‌های وارده در این کتاب، صرفا دیدگاه خود ماست، و بیان‌گر مواضع بنیاد کارینگی یا مرکز بین‌المللی صلح نمی‌باشد.

شناسنامه اثر

چاپ

اول

سال نشر

1398

شابك

978-600-214-364-8

مترجم

مهد ی ‍ عوض پور؛ مصطفی اسماعيلی

نویسنده

ناتان ج. براون – عمرو حمزاوی

صفحات ما در شبکه های اجتماعی