جستاری در ادعیه رضویه؛ با تکیه بر الصحیفه الرضویه الجامعه

پیامبر خدا صلوات الله علیه و ائمه معصومان علیهم السلام همواره پیروان خود را به قرائت دعاهای گوناگون ترغیب می‌کردند؛ پیامبر اکرم صلوات الله علیه می‌فرمود: «أفضل عباده أمّتی بعد قراءه القرآن الدّعاء؛ برترین عبادت امت من بعد از قرائت قرآن کریم، دعا است. (راوندی، ۱۴۰۷ق، ص۱۹) سپس آن حضرت این آیه را تلاوت فرمود: «اُدعونی استجب لکم …» (مؤمن،۶۰)؛ بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را. امام علی علیه السلام نیز دعا را محبوب‌ترین عمل در نزد خدا می‌دانست و مردم را بدان ترغیب می‌کرد و خود نیز آن‌چنان با دعا مأنوس بود که امام صادق علیه السلام فرمود: «کان أمیرُ المؤمنین رجلاً دعاءً» امیرالمؤمنین مردی بود که بسیار دعا می‌کرد.(کلینی، ۱۳۶۳، ج۲، ص۴۶۸، ح۸) همراهی و مواظبت دائمی امامان بر انجام اعمال مستحبی و قرائت دعاهای متعدد و گوناگون از یک سو و شیفتگی شیعیان به پیروی از معصومان از سوی دیگر سبب گردید تا اهل‌‌بیت علیهم السلام نیایش‌ها و مناجات‌های بسیاری را به پیروانشان بیاموزند و حتی جلسات ویژه‌ای را به املای ادعیه اختصاص دهند؛ مانند مجموعه صحیفه سجادیه و دعای کمیل. گاهی نیز افرادی چون ابوحمزۀ ثمالی شاهد مناجات امام بودند و آن را برای دیگران گزارش می‌کردند. مراجعات متعدد به امام رضا علیه السلام و درخواست آموزش دعا برای مشکلات گوناگون نیز در همین راستا باید تحلیل شود.