حكمت علوي: تقریرات درس حضرت آیت الله سیدحسن سعادت مصطفوی

موضوع سخن ما در كتاب حكمت علوي الهيّات بالمعني الاخصّ در نهج‌البلاغه است. مقصود از این تعبير در فلسفه، مباحثي است که موضوعش ذات اقدس احديت و صفات و افعال خدا است.

مباحث مربوط به الهيات

ما بر اين باور هستيم که در نهج‌البلاغه اميرالمؤمنين، بسياري از مباحث فلسفي مخصوصاً مباحث مربوط به الهيات بالمعني الاخص نهفته است که بايد استخراج شود.

تحميل مسائل فلسفي و عرفاني بر نهج البلاغه

البته با حفظ این اصل که از ظواهر نهج‌البلاغه خارج نشويم. چون در گذشته پاره‌اي از شُرّاح که يک مذاق فلسفي يا عرفاني داشتند بعضي مسائل فلسفي و عرفاني را بر نهج‌البلاغه تحميل می­کردند يعني اگر ما باشيم و ظاهر نهج‌البلاغه مي‌بينيم آن مسائل از آن استفاده نمي‌شود.

حفظ ظواهر نهج‌البلاغه

ما نمي‌خواهيم اين کار را بکنيم. ما مي‌خواهيم با حفظ ظواهر نهج‌البلاغه، مسائل فلسفي و عرفاني را که در ارتباط با الهيّات بالمعني الاخص است از فرمايشات اميرالمؤمنين به اندازة توان خودمان استفاده کنيم.

نهج البلاغه به مثابه درياي بيکران

ما بر اين باور هستيم که نهج‌البلاغه، در هر قسمتش که حضرت سخن فرموده ­اند مثل يک درياي بيکراني مي‌ماند که به‌آساني نمي‌شود به ساحلش رسيد.

صفات و افعال خدا

ولي به‌اندازه‌اي که فکر ما اجازه مي‌دهد سعی می­کنیم مسائلي که راجع به خدا و صفات و افعال خداست و حتّي مسئله معاد هم که داخل در مسائل الهيّات بالمعني الاخص است و همچنين مسئله نبوت عامّه و خاصّه را از نهج‌البلاغه استفاده کنيم بدون اينکه ظاهر کلام را تغيير دهيم.

خطبة اوّل نهج‌البلاغه

بنابراين در این سلسله درس گفتارها همة نهج‌البلاغه به‌ترتيب بحث نمی­شود بلکه آن قسمت از فرمايشات حضرت را که در رابطه با اين مسائل است عنوان مي‌کنيم و مسائلي که مورد ما نظر است بررسي مي‌کنيم. خوشبختانه خطبة اوّل نهج‌البلاغه مملو ‌از اين مسائل است و ما يک قسمت مهمّي از اين مسائل را از همان قسمت‌هاي اوّل خطبه استفاده مي‌کنيم.

PDF

دانلود PDF كتاب