عدالت انتقالی در جوامع در حال انتقال خاورميانه و شمال آفريقا؛ مطالعه موردی مصر، تونس و ليبی

کتاب پیش‏رو، نخستین کتاب به زبان فارسی در خصوص مفهوم‏ شناسی عدالت انتقالی است که تحولات سه کشور تونس، مصر و لیبی را نیز به صورت مطالعه موردی بررسی کرده است.

این کتاب که به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده، به چهار بخش تقسیم شده است.

در بخش اول طی سه فصل مبانی نظری، سازوکارها و پیشنیه عدالت انتقالی مورد بررسی قرار گرفته است.

در بخش دوم طی دو فصل به نقض حقوق بشر در تونس زمان زین العابدین بن‌علی و ارزیابی اجرای عدالت انتقالی در کشور تونس پرداخته شد.

در بخش سوم نیز در دو فصل نقض حقوق بشر در مصر زمان حسنی مبارک و سپس چگونگی اجرای عدالت انتقالی در مصر و چالش‏ های عدالت انتقالی در مصر پسامبارک مورد بررسی قرار گرفت.

در بخش چهارم این کتاب نیز طی دو فصل وضعیت حقوق بشر در لیبی زمان معمر قذافی و سپس علل ناکارآمدی عدالت انتقالی در لیبی و تأثیر آن در نابسامانی‏ های سیاسی و امنیتی لیبی پساقذافی بررسی شده است.

یکی از رسالت‏ های اصلی دانشگاه امام صادق علیه السلام، توجه علمی ـ تحقیقاتی به مسائل جهان اسلام و کشورهای مسلمان با توجه به مباحث نوین سیاسی و بین ‏المللی است.

تحولات جهان عرب از یک زاويه برگرفته از بیداری اسلامی و اعتراض به اقتدارگرایان وابسته به غرب بوده که موضوع عدالت انتقالی در این جوامع از چنین دیدگاهی مهم و قابل تأمل است. به همین روی تحلیل موضوع عدالت انتقالی و کاربرد آن در سه کشور مصر، تونس و لیبی موضوعی است که در مطالعات جهان اسلام اهمیت دارد.

از آنجایی که در این کتاب پیوند حقوق و سیاست در کشورهای اسلامی و تأثیر آن بر ایجاد ثبات و توسعه یا ناامنی و خشونت بررسی می ‏شود و همچنین نقش نظام قضائی در این فرایند مورد بررسی قرار می‏ گیرد، می‏تواند برای تصمیم ‏سازان سیاسی و قضائی جمهوری اسلامی ایران نیز منبع علمی مؤثری باشد که این موضوع در راستای اهداف و اولویت ‏های پژوهشی دانشگاه امام صادق (ع) نیز قرار دارد.