مبانی تحلیل کارگفتی در قرآن کریم

حدود پنجاه سال است که از ارائه «نظریه کارگفت» (speech act theory) به عنوان یکی از پرکابردترین و کلیدی‌ترین نظریه‌های کاربردشناسی در عرصه جهانی مطالعات زبانی می‌گذرد و این نظریه در دیگر زمینه‌های مطالعاتی به نحو چشمگیری توسعه یافته و علومی همچون الهیات مسیحی به ویژه در زمینه فهم و تفسیر متون مقدس از آن بهره‌های بسیار برده‌است.

کتاب حاضر اولین تلاش جدی در بومی‌سازی این نظریه در پژوهش‌های قرآنی و نخستین گام مؤثر در حیطه مطالعات پراگماتیک قرآنی و در جهت ایجاد ابزار تحلیل متن قرآن و ارائه روش مؤثر در تفسیر این کلام الهی است.

لذا نگارنده به حول و قوه الهی با استفاده از دانایی بینارشته‌ای خود اصول، مبانی و ابزار [اولاً] «مورد نیاز» و [ثانیاً] «کارآمد» برای طراحی دستگاه تحلیل کارگفتی مخاطبات قرآنی را گردهم آورد تا اندیشمندان قرآنی و هر پژوهشگری که به تناسب پژوهش خود با آیات قرآن سر و کاری پیدا می‌کند، بتواند در کنار رویکردهای سنتی و متداول در تفاسیر قرآنی و تراث اسلامی، رویکرد کاربردشناختی جامع و مانعی نیز بدان آیات داشته باشد.

بر این اساس نگارنده در راستای ساختن ابزار تحلیلی کارآمد و مناسب برای متن قرآن، بر خلاف چارچوب بحث‌های مطرح شده در کتب بنیادین این نظریه و دیگر کتب و پژوهش‌های بینارشته‌ای موجود، یک رویکرد کلان‌تر و جامع‌تر به نظریه کارگفت دارد و با ایجاد پیوند بین این نظریه و دیگر شاخه‌های علم کاربردشناسی (pragmatics)، سه مبحث؛ بافت پیرامونی (context)، ادب‌گفتاری (politeness) و ساختارهای کلان (macro-structure) متن را در دستور کار خود قرار داد که هر یک از این مفاهیم به ترتیب در فصول دوم، سوم و چهارم کتاب به تفصیل مورد بررسی قرار خواهند گرفتند. 

مطالعه ۳۵ صفحه آغازین کتاب