نظريه اعتماد سياسي

نظریه اعتماد سیاسی با تأ کید برگفتمان اسلامی: مفهوم سرمایه‌ اجتماعی به علت آنکه هنوز ادبیات آن از غنای لازم برخوردار نیست، در نوعی ابهام به سر می‌برد. لذا برای رسیدن به تصویری شفاف و اولیه لازم است تا پیشینه تاریخی آن مورد توجه قرار گیرد. برخی از محققان تاریخ ۱۹۱۹ و انتشار مقاله «هانیفان» (Hanifan) را به عنوان اولین متن مکتوب مشخص در این زمینه قلمداد کرده‌اند (تاجبخش ۱۳۸۴: ۲۱-۱۰).

نظریه اعتماد سیاسی تصویری اجمالی از سرمایه اجتماعی مدنظر

البته پذیرش این دیدگاه دشوار می‌نماید؛  چرا که هانیفان تصویری اجمالی از سرمایه اجتماعی مدنظر داشت و بیشتر متوجه ابعاد انسانی و تربیتی این واژه بود که با نظریه‌های پیچیده امروزی چندان تناسب ندارد. به نظر می‌رسد بنیاد تخصصی این بحث را باید نزد «رابرت پوتنام» (Robert Putnam) ایتالیایی و «جیمز کلمن» (James Coleman) جستجو کرد (Putnam 1993; Coleman 1995). نتیجه مطالعات گسترده «پوتنام» در کتاب «دموکراسی و سنت‌های مدنی» آمده است.

در میزان کارآمدی دموکراسی در شمال و جنوب ایتالیا

وی با تامل در میزان کارآمدی دموکراسی در شمال و جنوب ایتالیا به این نتیجه رسید که نهادهای دموکراتیک در شمال بهتر نتیجه داده‌اند تا در جنوب. در مقام تحلیل این پدیده وی به سرمایه اجتماعی ـ در کنار رشد اقتصادی ـ به عنوان متغیر واسطی اشاره نمود که چرایی این واقعه را بیان می‌داشت. مطابق نظر وی سرمایه اجتماعی در شمال حضور و کارایی بیشتری دارد و لذا دموکراسی توانسته است بهتر عمل کند. شاخص‌های سه‌گانه پوتنام برای سرمایه اجتماعی عبارتند از: آگاهی، مشارکت و وجود نهادهای مدنی (Putnam 1993).

جیمز کلمن نیز در کتاب‌ »بنیادهای نظریه اجتماعی

جیمز کلمن نیز در کتاب‌ «بنیادهای نظریه اجتماعی» فصل مستقلی را به همین مفهوم اختصاص داده و سرمایه اجتماعی را به سان ابعادی از ساختار اجتماعی برای بازیگران سیاسی ـ اجتماعی معرفی کرده که می‌توانند همچون منبع سرمایه موثری برای تحقق خواسته‌هایشان از آن استفاده کنند.