آموزش و پژوهش در اقتصاد و مالی اسلامی

ساختار و فصل‌بندی این تحقیق بدین‌ صورت است که فصل اول که پس از این مقدمه قرار دارد، به بیان کلیات و مفاهیم مطرح در تحقیق پرداخته و چشم‌انداز کلی و نحوه ارتباط سایر فصول را تبیین می‌کند. اما فصل دوم به بررسی جزیی وضع موجود آموزش و پژوهش اقتصاد و مالیه اسلامی در ایران می‌پردازد. مطالب این بخش به این صورت تدوین شده است که ابتدا تمامی فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی جمعی[۱] که در حوزه اقتصاد و مالیه اسلامی انجام شده است، مورد بررسی قرار می‌گیرد و این کار از طیق شناخت دانشگاه‌ها، دانشکده‌ها، پژوهشگاه‌ها، پژوهشکده‌ها و سایر مؤسساتی که به‌نحوی در این حوزه فعال هستند، انجام می‌شود. در بررسی هر یک از مؤسسات مؤلفه‌های مشخصی مورد توجه قرار می‌گیرد؛ این مؤلفه‌ها به‌نحوی تنظیم شده‌اند که خواننده بتواند اطلاعات نسبتاً کاملی در رابطه با مؤسسه پیدا کند. این مطالب شامل اطلاعات جغرافیایی، آموزشی، پژوهشی و غیره می‌گردد که همگی در ذیل عناوین خاصی خلاصه شده‌اند. این عناوین عبارت‌اند از: نام نهاد، مکان و سایت، اطلاعات عمومی و ساختاری (شامل اعضاء، محققین، شامل رسالت، مأموریت، اهداف، چشم انداز بلند مدت، اعضای هیئت علمی، محققین و غیره)، فعالیت‌های آموزشی در حوزه اقتصاد اسلامی (شامل دوره‌هایی که در حوزه اقتصاد و مالیه اسلامی برگزار شده و غیره)، و نهایتاً فعالیت‌های پژوهشی در حوزه اقتصاد اسلامی (شامل ارائه لیست از کتب و مقالات ارائه شده از سوی محقّقان مرکز مورد بحث). علاوه بر این تلاش می‌شود تا تحلیلی در رابطه با فعالیت‌های هر یک از مؤسسات نیز ارائه شود. در کنار تحلیل فعالیت مؤسسات به‌صورت مستقل، در قسمت پایانی فصل، به تحلیل وضع موجود آموزش و پژوهش اقتصاد و مالیه اسلامی در مؤسسات داخل کشور به‌عنوان یک کل نیز می‌پردازیم.

پس از آن‌که در فصل دوم تحقیق وضع موجود آموزش و پژوهش اقتصاد و مالیه اسلامی در ایران بررسی شد، زمان بررسی مشابه در سطح جهانی فرا می‌رسد. این مهم در فصل سوم انجام می‌شود. در واقع هدف این فصل آن است که وضع موجود آموزش و پژوهش اقتصاد اسلامی در سطح بین‌المللی را مورد بررسی قرار دهد. این کار مسلماً شناخت خواننده از وضع موجود را کامل‌تر نموده و زمینه تقویت تحلیل‌هایی که در فصول نهایی طرح ارائه خواهد شد را فراهم می‌آورد. مطالب این بخش به این صورت ارائه خواهد شد که ابتدا به بررسی تمامی فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی جمعی در این حوزه پرداخته و این کار را از طریق شناخت دانشگاه‌ها و مؤسساتی که در سایر کشورها در حوزه اقتصاد و مالیه اسلامی به فعالیت مشغول هستند انجام می‌دهیم. در این قسمت نیز در بررسی هر یک از مؤسسات مؤلفه‌های مشخصی را مورد بررسی قرار می‌دهیم و علاوه بر انجام تحلیل‌های فردی، تحلیلی نیز در رابطه با مؤسسات داخلی به مثابه یک کل انجام می‌دهیم.

پس از آن‌که در فصول دو و سه وضع موجود آموزش و پژوهش اقتصاد و مالیه اسلامی در ایران و سایر کشورها بررسی و تحلیل گردید، در فصل چهارم به نتیجه‌گیری مباحث ارائه شده می‌پردازد.

[۱]. واضح است که بررسی فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی فردی در قلمرو بررسی این تحقیق قرار نمی‌گیرد. مثلاً اگر مؤسسه‌ای در حوزه اقتصاد و مالیه اسلامی فعالیت خاصی نداشته باشد ولی یک محقق به دلیل علایق شخصی تحقیقاتی در این حوزه انجام داده باشد، در این تحقیق مورد بررسی نخواهد بود. دلیل این امر نیز آن است که جمع‌آوری اطلاعات فردی بسیار وقت‌گیر و هزینه بر بوده و لذا ما به فعالیت‌های جمعی اکتفا می‌کنیم. علاوه بر این هدف این تحقیق نیز شناخت فعالیت‌های جمعی است و نه فردی.