از دریا به آسمان؛ اصول تفسیر قرآن کریم

آنچه در این پژوهش تأمل کردنی است نگاه ژرف و هوشمندانه به جایگاه «سنّت» است در تفسیر قرآن کریم.

اکنون و پس از تلاش‌های بسیار ارجمند عالمان در سده‌های گذشته، و فراهم آوردن متون روائی تفسیری، و بهره‌گیریِ شایسته مفسران در لابلای صفحات و سطورِ زرین میراث مکتوب تفسیری از روایات، وقت و فرصت آن است که بر پایه این همه نصوصِ روائی‌- تفسیری، پژوهش‌های کارآمد شکل گیرد، سره از ناسره شناسائی شود، و حدّ و حدود کارآمدیِ روایات، شناسائی، تحلیل و گزارش گردد.

این مجموعه به واقع گامی است در این سمت و سویِ ضروری و جدّی. بخش قابل توجهی از آنچه به عنوان «اصول» و «قواعد» در این کتاب آمده است، و نیز مقدماتی که برای رسیدن به این اصول و قواعد رقم خورده است، بدیع است، دستِ‌کم در موارد و نمونه‌هائی که برای استوارسازیِ ادّعاها تحلیل و عرضه شده است. اصولی چونان «لزوم دردمندانه سراغ قرآن رفتن»، «ضرورت استنطاق از قرآن»، «لزوم تاریخی‌نگری در فهم قرآن»، «حجیت گزاره‌های مستقل در قرآن در خارج از سیاق»، و‌… یا برای اولین‌بار است که مطرح می‌شود و یا با این سمت و سوی و محتوا و استناد و نمونه برای اولین‌بار تحلیل و گزارش می‌شود.

مراجعه به مصادر استوار و کهن، غافل نماندن از پژوهش‌های نوآیین، استنادهای دقیق به آثار دیگران، حق‌شناسی در بهره‌گیری از برآیند پژوهش دیگران و گرچه هنوز قالب کتاب نگرفته باشد، و … از امتیازات شایان توجه این کتاب است.

بی‌گمان این کتاب در مسیری که گام زده است، و میدان گسترده پژوهشی که حضور یافته است، در آغاز راه است و باید با حضور قلم‌ها و قدم‌ها به کمالش نزدیک‌تر شود.

اصل این پژوهش، رساله دکتریِ سرکار خانم دکتر زهره اخوان مقدم است با عنوان «اصول تفسیر برگرفته از روایات اهل بیت :» که با تلاشی شایسته، و راهنمائی‌های استادان ارجمند دانشگاه امام صادق علیه السلام سامان یافت و اینک با اندکی بازنگری و بازنگاری در قالب کتاب به جستجوگرانِ معارف قرآنی عرضه می‌شود.

مطالعه ۳۵ صفحه آغازین کتاب