استراتژی نرم

استراتژی نرم مبانی اقدام عاری از خشونت: «برخی از اصول علمی چنان‌اند که: اولاَ ـ دستآورد حاصله از آنها بی‌سابقه و جذاب می‌باشد، به گونه‌ای که تعداد قابل توجهی از عالمان (آن حوزه) را برای مدت مدیدی برگرد خود جمع می‌نماید؛ و ثانیاً ـ آن قدر منعطف و جامع هستند که می‌توانند تمامی مسائل جامعه علمی (وقت) را در درون خود جای داده و پاسخ‌گو باشند. من بر آن دستآوردهایی که این دو ویژگی را داشته باشند، عنوان پارادایم می‌نهم» (Kuhn 1970: 10).

استراتژی نرم

انتشار ساختار انقلاب‌های علمی اثر توماس کوهن (Thomas Kuhn) به سال ۱۹۶۲، تا به امروز مباحث علمی ـ انتقادی زیادی را به دنبال داشته که عموماً ناظر بر ایده تازه او ـ یعنی پارادایم ـ می‌باشد. در یک تقسیم‌بندی کلان، رویکردهای انتقادی به سه دسته اصلی قابل تقسیم هستند: آنها که مفهوم پارادایم را نزد کوهن مبهم و متعدد یافته‌اند، گروهی که صحت یا سقم ایده وی را در خصوص تغییرات اجتماعی به بحث گذارده‌اند، و سرانجام اندیشه‌گرانی که نحوه تکامل پارادایم‌ها را مورد بحث قرار داده‌اند (See Vasquez 1998).

طیف

در این میان، طیف سوم منتقدان با طرح پرسش از علت پایایی یا زوال پارادایم‌ها، چشم‌انداز مطالعاتی تازه‌ای را در پیش‌روی محققان گشوده‌اند که زمینه را برای طرح مقوله «منطق تحولات» مهیا می‌سازد. از دیدگاه ایشان، مجادله دامنه‌دار بین دو رویکرد قایلان به وجود پارادایم و یا منکران آن در حوزه مطالعات راهبردی، مجادله‌ای ساده و آغازین می‌باشد که سوال اصلی این حوزه را پاسخ‌گو نیست؛ چرا که، در صورت تایید وجود پارادایمی در این حوزه (حال چه با روایتی متصلب از پارادایم یا شکل اصلاحی آن)، این پرسش مطرح می‌شود که:

چگونه

چگونه است که یک پارادایم در یک دوره استقرار یافته و ادامه حیات می‌دهد و پارادایمی از این موهبت بهره‌ای ندارد؟ به عبارت دیگر، با مراجعه با سیر تحول جوامع بشری، مشاهده می‌شود که، چنین نیست که پارادایم‌ها در چرخه بسته «تولد، اوج، افول» قرار داشته باشند و می‌توان مواردی را سراغ گرفت که عمر دیرینه‌ای داشته و همچنان پایدار به نظر می‌رسند و بالعکس. به گمان نویسنده پرسش از علت این استواری و استمرار، پرسشی بنیادین است که می‌باید به دنبال پاسخی برای آن بود. هر آن پاسخی که برای این پرسش در حوزه مطالعات راهبردی و امنیتی داشته باشیم، در واقع «منطق معادلات امنیتی» ما را شکل می‌دهد که می‌تواند راهنمای اصلاح و یا تغییر پارادایم، نظریه و نگرش ما به شمار آید.