تفکر سیستمی

مدیران با مسائل جدای از هم مواجه نیستند، بلکه در شرایطی پویا از سیستم‌های پیچیده قرار دارند که در آن مسائل در حال تغییر با یکدیگر در ارتباط هستند. چنین شرایطی را آشفتگی می‌نامم، مدیران مسائل را حل نمی‌کند، تنها آشفتگی‌ها را مدیریت می‌کنند.

راسل ایکاف[۱]، نظریه‌پرداز عملیاتی

در تدریس سیستم‌ها، اوایل معمولاً یک فنر بازیگوش[۲] را با خود به کلاس می‌آوردم. اگر در دوران کودکی خود یکی از این اسباب بازی‌ها را نداشته‌اید، فنر بازیگوش یک اسباب بازی است (فنر بلند و فشرده‌ای که برای بالا پایین رفتن، یا این طرف و آن طرف پریدن میان دستان و یا برای اینکه خودش به آرامی از پله‌ها پایین بیاید ساخته شده است).

در حالی که کف دستم رو به بالا بود یک فنر بازیگوش را روی آن قرار می‌دادم، با انگشتان دست دیگر از بالا حلقه‌های آن را به پایین فشار می‌دادم و نگه می‌داشتم. آنگاه دست زیرین خود را پس می‌کشیدم. فنر بازیگوش پایین می‌افتاد و دوباره به بالا بر می‌گشت، مانند یویو بالا و پایین می‌رفت و زیر دست من معلق می‌ماند.

آنگاه از دانشجویان می‌پرسیدم که چه چیزی موجب بالا و پایین رفتن فنر بازیگوش شده است؟

آن‌ها پاسخ می‌دادند؛ دستان شما، زیرا شما دست خود را پس کشیدید.

آنگاه جعبه خالی فنر بازیگوش را بر می‌داشتم و آن را همانند قبل روی کف دستم قرار می‌دادم، سپس با دست دیگرم آن را نگه داشته و ناگهان دست زیرینم را پس می‌کشیدم.

اتفاقی نمی‌افتاد، و تنها جعبه به زمین می‌افتاد. دوباره سوال …

مطالعه ۳۵ صفحه آغازین کتاب