جامعه‌شناسی جنبش‌های اجتماعی؛ تحول کنش‌های کارگری در ایران

در این تحقیق برای ‌تحلیل تحولات جنبش‌های کارگری‌ چند دهه اخیر ایران، با مدد‌گیری از نظریه‌های کنش عقلانی بویژه نظریه مخازن کنش تیلی، این سوالات اساسی مطرح می‌گردد:

۱- کارگران ایران برای نشان دادن اعتراض و منافع خود چگونه کنش کرده‌اند؟

۲- ‌مخازن کنش جنبش‌های کارگری درچند دهه بعد از انقلاب  چه تغییراتی یافته است؟

۳-تحولات ساختاری چند دهه اخیر چه روندی داشته است؟

۴- این تحولات بر این تغییرات چگونه مؤثر بوده است؟

اگرچه این نظریه در جوامع غرب مطرح شده اما شواهد نشان می‌دهد جامعه ایران هم در چند دهه اخیر در حال ورود به مدرنیته بوده است:

اکنون بیش از هفتاد و پنج درصد مردم در شهرها زندگی می‌کنند، بیش از پنج میلیون افراد دارای تحصیلات عالیه می‌باشند، جامعه ایران صنعتی شده و گستره و عمق ارتباطات توسعه زیادی یافته است، زنان به‌عنوان نیمی از جامعه به‌طور جدی وارد عرصه عمومی شده‌اند، جمعیت دارای ساختار جوانی است و روند فزاینده تقسیم کار اجتماعی و تمایز یافتگی نهادها همچون سایر کشورهای در حال نوسازی، به‌طور جدی در جریان است و مردم علاقه پیدا کرده‌اند که زندگی بهتری داشته باشند و تفکر شهروندی را دنبال کنند. آلن تورن جامعه‌شناس معاصر در سفر سال ۱۳۸۱ خود به ایران گفت: «اولین چیزی که در این کشور به چشم می‌خورد این است که شما در حاشیه مدرنیزاسیون قرار ندارید، بلکه دقیقا در متن آن قرار گرفته‌اید». (روزنامه ایران:۱۳۸۱)‌ با توجه به این واقعیات تبیین این موضوع در جامعه ایران و بررسی جامعه‌شناسانه کنش‌های کارگری آن می‌تواند بدیع و تازه باشد.

بسیاری از صاحبنظران علوم اجتماعی، جامعه‌شناسی سیاسی را علم مطالعه جنبش‌ها‌ی اجتماعی معرفی کرده‌اند. در جامعه‌شناسی سیاسی متعارف(سنتی) تأکید بیشتر بر فهم انقلاب‌ها بود، در حالی که جامعه‌شناسی متأخر بر جنبش‌های اجتماعی تأکید دارد.

هانتینگتون می‌گوید اگر کاخ ریاست جمهوری را نماد اقتدار بدانیم، اتحادیه‌ها و سازمان‌های دانشجویی و کارگری را باید نماد شورش بدانیم (هانتینگتون،۱۲۷:۱۳۶۹) این کلام اهمیت جنبش‌های اجتماعی، بویژه جنبش‌های دانشجویی و کارگری را نشان می‌د‌هد.

در بحث جنبش‌های اجتماعی، کنش‌های کارگری پیشینه طولانی‌تری داشته و تأثیرات زیادی در تحولات اجتماعی و اقتصادی جوامع داشته‌اند. جنبش کارگری به لحاظ تاریخی جنبشی پیشرو محسوب شده و با توجه به این تأثیرگذاری‌ها، به‌عنوان نیروی مؤثر اجتماعی عمل کرده که می‌تواند جامعه را به حرکت درآورد. در اغلب انقلاب‌های سیاسی، جنبش‌های کارگری نقش تعیین‌کننده داشته‌اند….

مطالعه ۳۵ صفحه آغازین کتاب