در آمدی برعلوم انسانی اسلامی

در آمدی برعلوم انسانی اسلامی:سپس سائل دیگری آمد. حضرت سه حبه انگور برداشت و به سائل داد. سائل سه حبه انگور را گرفت و حمد و ستایش خدا را به جا آورد. امام صادق (علیه السلام) فرمود: همان جا بایست. سپس دو کف دست خود را از انگور پر کرد و به سائل داد.

در آمدی برعلوم انسانی اسلامی

سائل انگورها را گرفت و باز حمد و ستایش الهی را به جا آورد و خواست برود که حضرت فرمود: همان جا بایست و از غلام خود پرسید: پولی همراه داری؟ گفت: بله حدود بیست درهم. حضرت پول‌ها راگرفت و به سائل داد. سائل پول‌ها را گرفت و باز خدا را حمد کرد. حضرت فرمود: بایست و پیراهن خود را درآورد و به سائل داد و گفت بپوش. سائل پوشید و گفت: خدا به تو جزای خیر دهد، و برگشت و رفت. (عاملی ۱۴۰۹: ۲۷۲)

پیام‌های

در میان پیام‌های فراوان حکایت فوق، آنچه در این مقدمه مورد نظر ماست این نکته است که وقتی تفکر توحیدی در شخصیت فرد یا جامعه‌ای چنان رسوخ کرده باشد که ظهور و بروز بیرونی بیابد، شاهد عالی‌ترین درجات رشد و تعالی آن فرد و جامعه خواهیم بود. چنین ارزش‌گذاری‌هایی در سیره‌ انبیا و اولیا مصادیق فراوانی دارد که نمونه فوق در سیره امام صادق (علیه السلام) یکی از آنهاست.

اشاره

قرآن کریم با اشاره به یکی از تجلی‌های توحید می‌فرماید: إِنَّ الَّذِینَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلَائِکَهُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّهِ الَّتِی کُنتُمْ تُوعَدُونَ (فصلت، ۳۰) کسانی که گفتند پروردگار ما خداست و پا برجا ماندند، فرشتگان الهی بر ایشان نازل می‌شوند که بیم مدارید و غمگین نباشید و مژده باد شما را به بهشتی که وعده داده می‌شدید.

شایسته

در این جا شایسته است به آیات مهم دیگری از قرآن کریم در همین ارتباط اشاره کنیم: ضَرَبَ اللّهُ مَثَلاً کَلِمَهً طَیِّبَهً کَشَجَرهٍ طَیِّبَهٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِی السَّمَاء تُؤْتِی أُکُلَهَا کُلَّ حِینٍ بِإِذْنِ رَبِّهَا وَیَضْرِبُ اللّهُ الاَمْثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ وَمَثلُ کَلِمَهٍ خَبِیثَهٍ کَشَجَرَهٍ خَبِیثَهٍ اجْتُثَّتْ مِن فَوْقِ الاَرضِ مَا لَهَا مِن قَرَارٍ (ابراهیم، ۲۴-۲۶)

طباطبایی

علامه طباطبایی ذیل این آیات تصریح می‌کند که در این تمثیل مراد از کلمه طیبه، کلمه‌ توحید و اعتقاد واقعی به وحدانیت خداوند و استقامت برآن است که ریشه و اصلی ثابت و محفوظ از تغییرات و نابودی دارد که همان باور به خداوند و یا بستر تمام حقایق است. این درخت شاخه‌ها و فروعی نیز دارد که عقاید بر حق فرعی و اخلاقیات و اعمال صالح است که انسان مؤمن از طریق آن‌ها حیات طیبه خود را احیا می‌کند و همچنین جهان انسانی را آن چنان که باید و شاید آباد می‌نماید. از آن سو نیز مراد از کلمه خبیثه که به درخت تمثیل شده، نقطه مقابل توحید، یعنی شرک است که ریشه ثابتی ندارد و لذا بدون استقرار است و چون خبیث است میوه و اثری جز بدی ندارد. (طباطبایی،۱۴۱۷: ۵۱ – ۴۹)