ضوابط استنباط احکام از آیات قرآن کریم در آموزه های معصومین علیه السلام

از آنجا که قرآن کریم، پیش از همه، کتابی هدایتی تربیتی است و همه آنچه را که در هدایت انسان به سعادت حقیقی و جاودانه مؤثّر است، بیان کرده، طرح مباحث فقهی در قرآن نیز با همین هدف متناسب است؛ لذا این امر سبب شده تا آیات الاحکام، ویژگی‌هایی متفاوت با کتاب‌های فقهی ـ حقوقی داشته باشد که از آن جمله است: بیان احکام به‌گونه‌ای فشرده و در حدّ اشاره و کلّی، بیان احکام به‌صورت پراکنده در سوره‌های گوناگون و جدا جدا. ویژگی دیگر اینکه قرآن به‌طور عام، احکام را به‌صورت نص و غیرقابل تردید بیان نکرده است؛ بلکه به‌گونه‌ای آورده که قابل برداشت‌های گوناگون است. درنتیجه، استناد به بسیاری از آیات، دچار مشکل و مدلول آنها ظنّی الدلاله شده است.

نکته شایان ذکر دیگر این است که آیات الاحکام در لابه‌لای دیگر معارف قرآن قرار گرفته و میان آنها ارتباطی قوی ایجاد شده است و همین نوع بیان احکام، به‌شکلی جذّاب همراه با ترغیب یا تهدید و انذار بوده است…