قدرت نرم و عدم خشونت

نسبت بین قدرت و خشونت از جمله پرسش‌های نوینی است که از ره‌گذر نقد باورهای سنتی مبنی بر تأثیرگذاری مؤثرتر قدرت از طریق اعمال خشونت بیشتر، حاصل آمده است.

پیشنهاد نظریه «قدرت نرم» در این خصوص تحولی مهم را بوجود آورده و یک نقطه عطف به حساب می‌آید.

دلیل این امر آن است که «قدرت نرم» از حیث ماهیت به دنبال عنصر «اعمال اراده از طریق جذابیت» است و خشونت چون دارای کمترین میزان «جذابیت» است؛ لذا عملا به حاشیه رانده می‌شود. بدین ترتیب می‌توان ادعا نمود که سلطه گفتمان نرم‌افزاری می‌تواند زمینه‌های خشونت‌ورزی را کاهش دهد. این ادعا بویژه درخصوص نظریه اسلامی قدرت، صادق است که در آن بنیادهای ایمانی، اعتقادی و مشارکتی قدرت به مراتب برجسته‌تر از ابعاد تحمیلی و اجباری آن است.

با این توضیح مشخص می‌شود که می‌توان ـ و باید ـ نسبت به پالایش قدرت از عنصر «خشونت» اقدام ورزید و این تلاش فلسفی ـ راهبردی جدیدی به شمار می‌آید که از گفتمان اسلامی توقع آن می‌رود. در نتیجه این اقدام، شاهد شکل‌گیری نظام‌های سیاسی‌ای خواهیم بود که دو توان‌مندی را به صورت همزمان دارا هستند:‌

اول آن که ـ از توان تدافعی بالایی برخوردار بوده و می‌توانند الگوهای رزمی دشمنان را خنثی یا غیر فعال سازند.

دوم آن که ـ از توان تهاجمی بالایی برخوردار بوده و می‌توانند با تولید «قدرت ملایم» ـ بدون اعمال خشونت ـ در اذهان و قلوب مخاطبان خویش نفوذ نمایند.

این نظریه در تجربه انقلاب اسلامی ایران نمود بارزی داشته که می‌طلبد مورد مطالعات موردی و مستقل بیشتری قرار گیرد.

مطالعه ۳۵ صفحه آغازین کتاب