نهادگرایی؛ اقتصاد کنش جمعی _ واقع‌گرایی اقتصادی مبتنی بر بنیان‌های حقوقی

جان. آر.کامونز به عنوان یکی از موثرترین اندیشمندان در تاریخ اندیشه نهادی توانست با خلق مفاهیم جدید در اقتصاد بر پایه بنیان‌های حقوقی و آمیخته کردن این مفاهیم در یک منظومه فکری بر اساس اصول سه گانه اخلاقی چون عدالت، آزادی و مساوات، نظامی منسجم و عملیاتی را پایه گذاری نماید که تاکید آن بر اراده انسانی به جای نیروهای طبیعی در تعاملات و مبادلات اقتصادی است. برای کامونز اندیشه‌پردازی با یک مهندسی معکوس آغاز می‌شود. بنابر آنچه از فلسفه ذهن می‌دانیم میتوان گفت: او قادر بود تا آنچه را که به صورت حسّی و تجربی در ذهن عمیق و پرسش‌گر خود ادراک می‌‌نمود، با استمداد از قوه فاهمه و قوه تخیّل بالا به مفاهیمی مبدّل سازد که قبلاً در اندیشه‌های اقتصادی و مکاتب پیشین نظیر آن وجود نداشت. بدین گونه است که با ترکیب و تلفیق این مفاهیم و ساخت دادن به آنها براساس اصول اخلاقی و آرمان‌های اجتماعی پایه‌ها و استحکامات تئوری اقتصادی اش بنیان نهاده می‌شود. ‌هدف کامونز نه تنها ساخت بنیان های تئوریک و حقوقی اقتصاد بلکه به نمایش گذاردن این اندیشه بود که چگونه اراده انسانی میتواند مهمترین مسائل و مشکلات در اندیشه های اجتماعی را از طریق ارزشهای مشترک و توافق برای عمل در شرایطی که تضادهای ریشه ای در منافع وجود دارد؛ حل و فصل نماید و جامعه را به نظم در آورده و تضادها را به سازگاری و تعامل مسالمت آمیز مبدل نماید. ‌ اقتباس بینش اولیه بسیاری از اندیشمندان و برندگان جایزه نوبل اقتصادی و پیشگامان مکتب نهادی جدید از جمله رونالد هری کوز، داگلاس سی نورث، اولیور ویلیامسون، هربرت الکساندر سایمون، گونار میردال و خانم الینور استروم از مفاهیم بنیانی و جامعیت تئوریکی که کامونز ابداع کننده آن بود سرانجام منجر به خلق ناول، بسط مباحث نهادی و جریان سازی فکری در مباحث مختلف اقتصادی گردید.

مطالعه صفحات آغازین کتاب