ساختار سازماندهی و توصیفی از قراردادها در صنعت نفت ایران

کتاب حاضر با اِعمال تعدیلاتی حاصل رساله‌ی دکترای نگارنده در دانشکده‌ی اقتصاد دانشگاه تهران به حساب می‌آید.^[۱] نگارش مطالب بدون نظر لطف برخی عزیزان به خوبی مقدور نبود. به رسم ادب تشکر از ایشان را وظیفه خود می‌دانم. آقای دکتر الیاس نادران به‌عنوان استاد راهنما نقشی کلیدی در تکمیل مدارج تحصیلی و رساله‌ام برعهده داشته‌اند. آقایان دکتر جعفر عبادی، دکتر فرهاد رهبر و دکتر محمدرضا مقدم نیز در کسوت اساتید مشاور نقش‌آفرین بوده‌اند. حمایت‌های بی‌دریغ این اساتید گرامی نقشی کلیدی در تکمیل مطالب داشته است، لذا ایشان را عمیقاً سپاس‌گزارم. همچنین به جهت ساماندهی بهتر پژوهش برخود دیدم تا از نظرات اساتید دیگر نیز استفاده نمایم. در این راستا بیشترین و مفیدترین تماس‌ها با پروفسور اسکات مَستن^[۲] چهره‌ی سرشناس اقتصاد هزینه‌ی مبادله و استاد معروف دانشگاه میشیگان بوده و لذا ایشان به نوعی استاد مشاور خارجی رساله محسوب شده و دیباچه‌ا‌ی نیز بر رساله نگاشته‌اند. پس از ایشان افراد دیگری نیز در تدوین تحقیق نقش داشته‌اند که نام برخی از آنها عبارتند از: علی نصیری اقدم، فیروزه خلعت‌بری، اولیور ویلیامسون، گری لیبکپ، کارتر هیل، ویلیام گریفیث، ویلیام اچ گرین، جفری ولدریج، پراوین تریودی، لی اَدکینز، پیتر کلاین، کریستوفر جبلونوفسکی، جفری ماچر، باراک ریچمن، کریستین ولف و… . علاوه بر این تعداد دیگری از افراد به خصوص از میان نیروهای صنعت نفت ایران نیز نگارنده را بسیار کمک نمودند که به سبب کثرت، امکان نام بردن از آنان مقدور نیست اما در اینجا از تمام اشخاص داخلی و خارجی که با بزرگواری اینجانب را مورد راهنمایی قرار دادند سپاس‌گزاری عمیق می‌نمایم و از خداوند برایشان اجر جزیل آرزومندم. دست‌اندرکاران کتابخانه‌‌های دانشگاه تهران، شرکت ملی نفت ایران و کانون اسلامی انصار تسهیلاتی برایم مهیا نمودند، که بدینوسیله از ایشان قدردانی می‌شود. از خانواده‌ام که در طی سالیان مشوق و همراهم بوده‌اند نیز عمیقاً سپاس‌گزارم. همچنین آقای دکتر محمد نعمتی معاون محترم پژوهشی دانشکده‌ی معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق ۷ زمینه‌سازی چاپ این اثر را پدید آورده‌اند. آقای دکتر محمد جواد شریف‌زاده زحمت داوری کتاب را متقبل شده و با ارائه‌‌ی نقطه نظرات مفید، عمیق و سازنده‌ی خویش سهمی به سزا در ارتقای محتوای علمی کتاب بر عهده‌ داشته‌اند. آقایان سید روح‌الله رضوی و محمدمهدی سلیمانی‌پور نیز با اعلام نظرات مفید خود بر غنای کتاب افزوده‌اند. این بزرگواران را بسیار سپاس‌گزارم.

هدف نگارنده از نگارش این کتاب، ارائه‌ی یک مطالعه‌ی جامع و چند منظوره‌ بوده است. همچنین فارغ از آنچه که اینجانب انجام داده‌ام، تشویق سایر دانشجویان و پژوهشگران به بررسی بیشتر خود هسته‌ی اصلی و واقعی مسائل صنعت نفت کشور از اهداف اصلی نگارنده بوده که در خلال مطالب کتاب و به خصوص در مبحث مطالعات بیشتر در حوزه‌ی اقتصاد انرژی مقداری پیرامون آن توضیح داده‌ام. در تکمیل تحقیق، اشخاص مختلف اینجانب را کمک نموده‌اند که از همه‌ی آنها سپاس‌گزارم اما کاستی‌های این نوشتار تنها بر ذمه‌ی نگارنده است. البته امید که محققین و خوانندگان عزیز این جانب را از لطف خود محروم نسازند و با راهنمایی‌های سازنده‌ی خویش زمینه‌ی تکمیل مطالب را در آینده مهیا نمایند. در نهایت از آنجا که تکمیل مدارج تحصیلی، نگارش این کتاب و به‌طور خلاصه هر آنچه که دارم، همگی نعماتی بوده و هستند که خداوند از فضل بی‌نهایت خویش به این حقیر ارزانی داشته، لذا امید که نوشتار حاضر سهمی در استفاده‌ی بهتر از منابع هیدروکربوری، این نعمات بزرگ خداوندی داشته باشد.

[۱]. تبدیل رساله به کتاب مستلزم برخی از تعدیلات و حذف مواردی است که شاید ارائه‌ی آنها تنها در فضای آکادمیک جذاب باشد. به هر حال تفصیل موارد محذوف و تعدیلات را می‌توانید در شکوهی(۱۳۹۱) ببینید. همچنین در پاره‌ای از موارد برخی مطالب در این کتاب آمده که ممکن است در رساله موجود نباشند.

[۲]. Scott Masten